STARI GRAD BUŽIM
U davna vremena prozvaše ga gradom, jer je bio bolji i drugačiji. Imao je više kula od drugih, bio je kraljevski grad. Baštinio je glagoljsku pisanu riječ. Kovao je svoj novac i posjedovao ogromnu riznicu dragocjenosti, koja je vjekovima pljačkana i raznošena na sve četiri strane svijeta… (Iz filma “Bužim ponosni bosanski grad”)
Bužimska tvrđava pojavljuje se u historijskim dokumentima pod dva naziva: Čava i Bužim. Iako je Bužim jedna od najvećih i vrlo značajnih srednjovjekovnih tvrđava u Bosanskoj Krajini, o njenjom nastanku nema podataka. Prema načinu gradnje sagrađena je u 14. vijeku, od kada ima i nešto više podataka.
Tvrđava sastoji se iz unutrašnjeg i vanjskog utvrđenja. Cijeli kompleks zauzima površinu od 7267 m2. Unutrašnje, starije utvrđenje, predstavljao je manji zamak, relativno pravilne četverougaone osnove, sa visokim kružnim kulama na uglovima.
Krajem 15. vijeka zamak je opasan je novim utvrđenjem, osnove u vidu trapeza, na čijim se uglovima nalaze poligonalne kule. Njegovi zidovi su na udaljenosti od 15-20 metara od zidova unutrašnjeg utvrđenja. Debljina bedema je 2 m. Zapadni i sjeverni bedem su očuvani po cijeloj dužini, južni bedem djelomično, a istočni je iskrčen. Visina zidova je od 5 do 8 m.
Zidovi i kule ovog utvrđenja su znatno niži, a na vrhu imali su položaje za topove. Istovremeno su i u kulama i na zidovima unutrašnjeg utvrđenja sagrađeni otvori i položaji za artiljerijsko oružje. Gradnjom vanjske linije odbrane, stari zamak bio je zaštićen od neposrednog djelovanja artiljerije, a sa njega branjen je pristup utvrđenju, jer su kule unutrašnjeg utvrđenja nadvisivale zidove vanjskog.
Unutar starijeg utvrđenja podignuta je, po zauzimanju Bužima, velika i solidno građena kamena džamija.
Stari grad Bužim proglašen je za nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine.
