ITALIJANSKO-TURSKI RAT – rat za Libiju

Italija je objavila rat Osmanskom Carstvu 29. septembra 1911. godine, čime je započeo Italijansko-turski rat (trajao je od 29.09.1911. do 18.10.1912. godine). Taj je rat bio iznenađujuće historijski uticajan, premda se vodio na prividno marginalnom području. Upravo je taj rat predstavljao uvod u Balkanske ratove, ponajviše zbog toga što su balkanske države uvidjele da je Italija razmjerno lako uspjela poraziti osmansku vojnu silu. U tom je smislu Italijansko-osmanski rat bio i prethodnica Prvog svjetskog rata, koji je izbio svega nekoliko godina kasnije. Dodatni je historijski značaj ovog rata u tome što je u njemu prvi put upotrijebljen avion u vojne svrhe, kako za izviđanje, tako i za bombardovanje neprijateljskih položaja.

U doba izbijanja rata  na čelu Osmanskog Carstva bio je sultan Mehmed V (pretposljednji sultan Osmanskog Carstva). U Italiji je vladao kralj Viktor Emanuel III. Italija je u ratu pobijedila i uspjela je osvojiti područje osmanskih vilajeta Tripolitaniju, Fezan i Kirenaiku. Od tih teritorija nastala je današnja Libija. Libija je tako postala italijanska kolonija.

Osim Libije, osvojila je Italija i arhipelag Dodekanez, smješteno nedaleko od obala Male Azije. Radilo se o skupu ostrva koja su imala veliki historijski značaj još u starom vijeku. Među tim ostrvima bili su Rodos, Patmos, Kos, Karpatos i mnoga druga.

Kraljevina Italija i Osmansko Carstvo potpisali su 18. oktobra 1912. Mirovni sporazum u dvorcu Oši pored Lozane (taj sporazum znan je kao Prvi sporazum iz Lozane).

Nakon potpunog povlačenja osmanskih snaga, talijanska vojska je lako preuzela kontrolu nad cijelom Libijom tokom 1913. Italijanske snage nisu uspjele preuzeti potpunu kontrolu nad unutrašnjošću Libije sve do pred kraj 1920-e kad su proveli velike akcije nasilne pacifikacije zemlje – gušeći u krvi svaki pokušaj otpora. Otpor je potpuno ugušen tek nakon što je ubijen vođa otpora Omer Muhtar – 15. septembra 1931.

Iako na izgled mali i beznačajan, taj rat bio je jedan od upaljača Prvog svjetskog rata. Mlade balkanske države vidjevši kako lako Italijani prodiru u Libiju, krenule su i same u Prvi balkanski rat nastojeći u sjeni tog rata ugrabiti nešto za sebe. Srbija, Bugarska, Crna Gora i Grčka 8. oktobra 1912. napale Osmansko Carstvo, čime je započeo Prvi balkanski rat, 10 dana prije nego je Italijansko-osmanski rat okončan.