ANTIČKE OLIMPIJSKE IGRE – gola Olimpijada
Olimpijske igre su održavane u Elidi, jednoj od mnogobrojnih grčkih država na zapadnoj obali poluostrva Peloponez u Olimpiji. Na brežuljku Altis ispod brda Kronos nalazilo se svetilište gdje su podizani hramovi. Oko svetilišta građeni su objekti u kojima su se održavala takmičenja na Olimpijskim igrama.
Antički Grci održali su Olimpijske igre svake četiri godine počevši od ljetnog solsticija. Ovo četverogodišnje razdoblje bilo je poznato kao “Olimpijada” i poslužilo se kao referentna tačka za događaje u Grčkoj i računanje vremena.
Prvi vjerodostojan zapis o održavanju Igara u Olimpiji datira iz 776. godine stare ere. Isprva su Igre bile uglavnom događaj lokalnog značaja, a do 14. starovjekovnih Olimpijskih igara održavala se samo jedna disciplina – trka na 1 stadij (nešto manje od 185 m). Onda je dodana trka na 2 stadija, a prva dugoprugaška trka, na 24 stadija (oko 4420 m), održana je 720. godine stare ere.
Broj disciplina ubrzo je narastao do dvadesetak, a same igre su se održavale nekoliko dana. Olimpijski pobjednici su uskoro postali osobe koje su uživale veliko poštovanje, te su bili opjevani u pjesmama i podizali bi im se spomenici, a njihovi uspjesi bili su i materijalno nagrađivani (raznorazne beneficije, oslobođenje od poreza, itd). Stari Grci su te periode – Olimpijade koristili i kao jednu od metoda brojanja godina.
Na prvim igrama su se sportaši takmičili odjeveni, u laganu sportsku opremu, kao danas. A onda su tokom trke, jednom trkaču – spale gaćice i nastavio je trčati go. To je od ostalih atleta ubrzo objeručke prihvaćeno pa su se takmičari od tada takmičili goli. Golotinja je lišavala i svake pripadnosti društvenim slojevima, pred očima publike svakog izjednačavala.
Na Igrama se mogu trakmičiti samo muškarci, i to samo slobodni muškarci s punim građanskim pravima. Štoviše, samo su muškarci mogli biti gledaoci. Ženama je bio zabranjen pristup i u publiku, a ako bi se neka oglušila o ovo pravilo bila je kažnjavana smrću.
Ispočetka su isključivo grčki Grci mogli sudjelovati u olimpijadi drevne Grčke. Kasnije su Rimljani počeli učestvovati u Igrama po pravu osvajača
Tokom igara polisi (gradovi) iz kojih su dolazili takmičari poštovali su odredbu o miru. Bilo je zabranjeno voditi rat i izvršavati smrtne kazne.
Igre su trajale 5 dana i sastojale su se od 3 razdoblja:
- Prvi dan – nastup sportaša i sudija, zakletva i žrtva bogovima, prvenstveno Zeusa.
- Od drugog do četvrtog dana održavala su se takmičenja sportaša u raznim sportovima.
- Posljednji, peti dan Igara bilo je slavlje pobjednika i gozba kojom se obilježio kraj praznika.
Nagrade za pobjednike nisu bile materijalne, nije bilo medalja. Takmičari su se borili za slavu. Pobjednici bi obično dobili traku tkanine koja se vezala za ruke ili oko glave. Mogli su dobiti maslinov vijenac i pravo da na Olimpiji postave svoj kip.
Igre su polako gubile važnost tokom Rimske vladavine nad Grčkom iako su i tada imale veliki ugled i značaj. S jačanjem kršćanstva, a pogotovu kad je ono postalo državnom religijom (391. godine) Olimpijske igre su sve više smatrane slavljenjem poganskih božanstava i ostacima paganskih obreda, pa je 393. godine Rimski car Teodozije ukinuo Olimpijske igre.
Tako je prekinta duga tradicija održavanja igara u Olimpiji od čak 1169 godina za koje vrijeme su igre održane 293 puta.
