BARIKADE U SARAJEVU 2. MARTA 1992.
U Bosni i Hercegovini 29. februara i 1. marta 1992. godine održava se referendum o nezavisnosti i suverenosti republike. Poslanici srpske nacionalnosti u republičkoj skupštini pozvali su bosanske Srbe da bojkotuju glasanje. Od 3.253.000 birača na referendum je izašlo 64 odsto. U Bosanskom Grahovu i Drvaru lokalne vlasti zabranile su da se glasa. Prema zvaničnim rezultatima, protiv nezavisnosti glasalo je samo samo 6.037 birača, odnosno 0,29 odsto. Glasanje je proteklo u demokratskoj atmosferi. Rezultate ne osporavaju ni domaći političari ni strani posmatrači.
Inače, prvi dan referenduma donio je ljudske žrtve. Na cesti između Turbeta i Komara, nedaleko od Travnika, ubijena su dvojica ljudi, a jedan je teško ranjen nakon što su se pokušali probiti automobilom kroz barikadu koju su postavili mještani srpske nacionalnosti. Barikada je, navodno, postavljena kao odgovor na blokadu u Novom Travniku, gdje su mještani Hrvati onemogućili transport oružja iz fabrike „Bratstvo“.
U rano nedjeljno prijepodne drugog dana referenduma u centru Sarajeva desilo se ubistvo. Ispred pravoslavne crkve na Baščaršiji, u svadbenoj povorci ubijen je Nikola Gardović, mladoženjin otac koji je nosio srpsku crkvenu zastavu. Ranjen je njegov zet, pravoslavni sveštenik Radenko Mirović. Tvrdi se da je ubistvo izvršio Ramiz Delalić, što je, prema tumačenju srpske strane, početak rata u Bosni i Hercegovini. Pokušaj da se ovo ubistvo u Sarajevu predstavi kao početak rata, zanemaruje brojne slične pojedinačne zločine koji su mu prethodili i posebno napad Jugoslovenske narodne armije (JNA) i njenih rezervista na selo Ravno u Hercegovini 1. oktobra 1991. godine.
Saopćenjem se oglasila Srpska demokratska stranka (SDS), koji je ustvrdila da se ne radi samo o ugrožavanju života ljudi nego je to napad na dostojanstvo i integritet cijelog srpskog naroda. Nekoliko sati kasnije Sarajevo je blokirano. Na svim raskrsnicama u naseljima Grbavica i Vrace postavljene su barikade koje čuvaju naoružani civili. Zaustavljen je sav saobraćaj u gradu. U većinu prodavnica narednog jutra nije stigao čak ni hljeb. Srpska demokratska stranka preuzela je studio TV Sarajevo u Banjoj Luci i saopštila da je bila primorana da postavi barikade, „jer je srpskom narodu u BiH dozlogrdilo“. Radovan Karadžić izjavljuje: „Pokušaćemo da zadržimo srpski narod da bude miran, ali to će biti teško“. Iz saopćenja je bilo jasno da je on organizator, te da je barikadama pokušao oružanim putem poništiti rezultate referenduma.
Stranka demokratske akcije (SDA) uzvraća: „Sinoć je u Sarajevu mučki ubijen dvadeset šesti Musliman u posljednjih pet mjeseci, osamnaestogodišnji Kenan Demirović. Nije ga ubio bratski srpski narod. Ubila ga je politika koja se nameće srpskom narodu i koja nije smišljena u Bosni i Hercegovini već u Beogradu, odakle se i vodi“.
Avdo Hebib, tadašnji pomoćnik ministra unutrašnjih poslova Republike Bosne i Hercegovine, izdaje naređenje da policija zajedno sa Patriotskom ligom postavi barikade oko srpskih barikada i tako ih parališe. Ovime je onemogućen sukob unutar samog grada jer SDS nije očekivala ovakav odgovor i nije bila spremna izgubiti ljude koji su blokirali grad. Prve noći na barikadama je ubijeno troje, a ranjeno četvero ljudi.
Yutel, televizija koja najviše smeta zvaničnom Beogradu i vođama bosanskih Srba, 3. marta sprječava krvoproliće. Voditelj Goran Milić ubijedio je Radovana Karadžića i Aliju Izetbegovića da povuku s ulica svoje naoružane pristalice i da odu na hitan sastanak u Komandu Druge vojne oblasti. Tamo je iste večeri dogovoreno da se uklone barikade i da red i mir održavaju zajedničke vojno-policijske patrole. Nekoliko desetina hiljada ljudi izlazi na ulice i dolazi na mirovni skup pred Skupštinom Bosne i Hercegovine pod nazivom „Mi smo Valter“.
Početak rata odgođen je na mjesec dana.
