MOSNIČKA DŽAMIJA U TUZLI – džamija Pirije samardžije
Mahala Mosnik se prvi put pominje 1600. godine, kada se po broju stanovnika svrstava kao treća po veličini mahala u tuzlanskoj kasabi, odmah iza Atik i Mehmed-agine mahale. Do tada je u njoj podignuta i džamija, jer se među stanovnicima pominju i njeni imami. Kroz mahalu pokraj same džamije je proticao potok pa su Mosnička mahala i džamija kasnije nazivane i kao Potočka mahala i džamija. Ni iz prvobitnog naziva mahale, ni iz kakvog izričitog izvora ne može se ustanoviti ko je bio osnivač mahale, kao ni legator džamije.
Kako se prvi put 1663. godine u kasabi Dolnja Tuzla pominje džamija Pirije samardžije, i kako se u kasnijim izvorima ne pominje i mahala pod tim imenom, vrlo je vjerovatno da se tu radi o džamiji u Mosniku, tako da se smatra da je samardžija Pirija i osnivač Mosničke mahale. Osnivač je bio sudionik u proizvodnji slanice, jer je te godine plaća imama u džamiji Pirije samardžije iznosila 4 dana slane vode godišnje (na isti način su plaćani i vjerski službenici u drugim tuzlanskim džamijama i medresama).
Džamije u Dolnjoj Tuzli se, po osnovnoj koncepciji, ne razlikuju bitno od istih objekata u Bosni i Hercegovini. Većinom su bile manje građevine sa ulaznim trijemom i prednjim mahfilom. Građene su od raznih materijala: ćerpiča, kamena, drveta, sa drvenom ili kamenom munarom. Džamije su bile pokrivene šindrom, kao i drugi objekti u Tuzli. Krajem 19. vijeka u Tuzli je izgrađena ciglana, pa se od tada i džamije pokrivaju crijepom.
Mosnička džamija bila je zidana ćerpičom. Dimenzije džamije su bile 8 x 8 m, visine do 5 m sa krovom na četri vode.
To je bila manja džamija sa trijemom dubine 2,5 m i prostorom za molitvu veličine 5,3 x 5,9 m. Gornji prozori su pravougaonog oblika i imaju drveni mušebak. Džamija je pokrivena šindrom, a drvena munara ima veće otvore na galeriji. Prije rušenja bila je pokrivena crijepom.
Unutrašnjost džamije je bila jednostavna, ugrađen mihrab u zidu, ćurs, mimber i drveni mahfil skromne izrade ondašnjih majstora. Džamija sa dvorištem zauzimala je prostor od 720 m2. Džamijsko dvorište bilo je većim dijelom popunjeno mezarjem.
Kao imam ove džamije 1888/9. godine pominje se Ibrahim-ef. Nuhefendić i mujezin Salih Selesković, a kao mutevelija džamijskog vakufa navodi se Sulejman Selesković. Posljednjih godina pred njeno rušenje imami ove džamije su bili hafiz Halil-ef Selesković, hadži Ali-ef Selesković i hadži Hamdija-ef. Suljić, kao njen posljednji imam. Dugo godina je mujezin u ovoj džamiji bio Mujo Zahirović, krojač, koji je kasnije bio i mujezin Čaršijske džamije.
Nakon bezrazložnog rušenja od stane komunističkih vlasti 1954. godine na njenom mjestu je izgrađena manja stambeno-poslovna zgrada u čijem prizemlju se nalazila samoposluga (današnji Bingo), a na lokalitetu mezaristana je izgrađena osnovna škola Muharem Merdžić.
izvor: Tuzlanske džamije, musale i turbeta kojih više nema
