NAPAD JNA NA DUBROVNIK – razaranje bisera Jadrana
Dana 1. oktobra 1991. godine, otpočeo je napad Jugoslovenske narodne armije na Dubrovnik i jug Hrvatske..
Napad je probudio Dubrovčane tačno u 6:00 sati kad je više od 13 hiljada pripadnika jugoslavenske vojske, uz pomoć rezervista iz Srbije i Crne Gore, napalo područje Dubrovnika Konavle, Cavtat i Župu Dubrovačku s kopna, mora i iz vazduha Među agresorskim snagama bili su pripadnici Užičkog, Titogradskog i Mostarskog korpusa i pripadnici 9. Vojno-pomorskog sektora Boka uz jaku podršku vazduhoplovstva, naoružani s više od 120 teških artiljerijskih oruđa, oko 100 tenkova i 50 oklopnih transportera.
Agresor je odmah nastojao uspostaviti potpunu informativnu blokadu kako istina o svemu što se događa ne bi prodrla u svijet, Dubrovnik je okružen i započelo je njegovo sistematsko razaranje, čak i stare jezgre za koju se ne pamti da je tokom historije devastirana s takvom žestinom i bezobzirnošću. Tog prvog dana grad je ostao bez vode i struje, a kako bi postigao dodatnu blokadu dubrovačkog područja, agresor je avionima granatirao zgradu Centra za obavještavanje te repetitor i relej na Srđu, čime su prekinute telefonske i oštećene radijske veze. Prve granate na grad su ispaljene iz topova Jugoslovenske narodne armije i od strane rezervista Mostarskog korpusa s položaja oko Trebinja, a pale su na uže dubrovačko područje, Mokošicu, Bosanku i Srđ.
Napadu puno brojnijoj i vrlo dobro naoružanoj sili suprostavilo se oko 750 slabo naoružanih branilaca, dobrovoljaca i policije.
Dubrovnik je naredna tri mjeseca prolazio kroz pakao i ratne strahote, premda je situacija brojne građane zatekla u nevjerici. „Neće valjda napasti Dubrovnik“, sjetit će se Dubrovčani, no pripadnici JNA te srpski i crnogorski dobrovoljci pokazali su kako im ništa nije sveto. Ogromna materijalna šteta je nastala na biseru svjetske kulture pod zaštitom UNESCO-a.
U prvoj sedmici oktobra poginulo je 27, a ranjeno sto dubrovačkih branilaca i civila. Jedan od svojih najtežih dana u historiji Dubrovnik je doživio 6. decembra 1991., kada je na dan Svetoga Nikole (zaštitnika pomoraca), u rano jutro započela artiljerijska kanonada koja nije prestajala cijeli dan. Samo na jezgru Staroga Grada palo je oko 2.000 granata raznih kalibara. Razaranja nisu pošteđeni ni Knežev dvor i Stradun (iako su svi objekti pod zaštitom UNESCO-a imali vidljivo istaknute bijele zastave ove međunarodne organizacije za zaštitu svjetske kulturne i umjetničke baštine), ali su ipak najžešćim udarima bili izloženi naselja Sustjepan i Nuncijata, te utvrda Imperial na Srđu i hotel Belvedere. Dubrovnik je bio u plamenu, obavijen dimom i to je slika koja je s pravom zgrozila cijeli cibilizovani svijet.
Tokom srpsko-crnogorske agresije na dubrovačko područje poginula su 184 branioca i 92 civila, a ranjeno je više od 1500 osoba. U srpskim logorima bile su zatvorene 423 osobe, a više od 33 hiljade ljudi je prognano i izbjeglo.
Najodgovorniji za zločinačke napade na dubrovačko područje i sam grad, general Pavle Strugar osuđen je pred Haškim tribunalom na osam godina zatvora (2005.), ali je već 2009. godine pušteni na slobodu zbog „narušenog zdravlja“.
Komandant 9. Vojno-pomorskog sektora Boka, kontraadmiral Miodrag Jokić osuđen je na 7 godina zatvora, ali je poslije odslužene dvije trećine kazne pušten.
Božidar Vučurević (zločinac iz Trebinja koji će ostati zapamćen po likovanju u vrijeme razaranja Dubrovnika i izjavi: „Sagradit ćemo još ljepši i stariji Dubrovnik“), optužen je od hrvatskog pravosuđa ali nikad nije izašao pred sud.
