PAD BASTILLE
Osvajanje Bastille Francuzi obilježavaju kao državni praznik sjećajući se 14. jula 1789. kada je jurišem revolucionarnih snaga trećeg staleža osvojena zloglasna tvrđava Bastille, tamnica u pariškom predgrađu Saint Antoine.
Dan je to koji se uzima kao početak Francuske revolucije koja će imati posljedice na cijelu Evropu jer će se ojačati moć građanstva, a smanjiti uticaj plemstva i sveštenstva, do tada dva vladajuća sloja.
Proljeća 1789. godine Kraljevina Francuska ključala je od nezadovoljstva i bila zrela za revoluciju. Usred ekonomske krize koja je jednim dijelom izazvana angažovanjem Luja XVI u Američkom ratu za nezavisnost na strani pobunjenika a drugim dijelom zbog regresivnog i neefikasnog sistema oporezivanja, bilo je jasno da se nešto krupno sprema i da se problemi više ne mogu rješavati apsolutističkim metodama.
Tada je nakon skoro 200 godina kralj sazvao Skupštinu staleža da bi čuo prijedloge o tome kako da se riješe finansijski problemi i obezbjedi mir u kraljevstvu. Međutim, treći stalež (seljaci, gradska sirotinja i radnici, zanatlije, trgovci, bankari…), bili su sputani konzervatizmom i arogancijom prvog i drugog staleža, odnosno sveštenstva i plemstva.
U junu 1789. poslanici trećeg staleža proglasili su se Narodnom skupštinom. Izjavili su da predstavljaju 96% francuskog naroda i da samo njima, a ne kralju i predstavnicima prvog i drugog staleža pripada pravo da tumače volju francuskog naroda. Tu je prvi put u praksi proglašena suverenost naroda. Kralj se usprotivio, ali je bio prinuđen da prihvati ovakav razvoj događaja.
Dopušteno je zajedničko zasjedanje 9. jula na kojem se Narodna skupština proglasila ustavotvornom. Bio je to samo kratkotrajni taktički manevar kralja dok se pripremao da oružanom silom skrši otpor trećeg staleža. Koncentrisao je vojsku pred Parizom, ali nije bio svjestan da je već dobar dio vojske pristao uz pobunjene društvene slojeve.
Kao odgovor na to pariška općina organizira nacionalnu gardu i 14. jula 1789. narod provaljuje u oružarnicu Doma invalida, naoružava se sa nekoliko desetina hiljada musketa, ali je barut već bio sklonjen u tvrđavu Bastille, ogromnu četverospratnu građevinu s osam kula povezanih debelim zidovima, koja je služila kao zatvor već četiri vijeka.
Kružila je priča da je oko 8.000 heroja koji su navalili na Bastilllu krenulo osloboditi zatvorenike koji su u njoj čamili, u uvjetima protiv kojih bi se danas žustro pobunili borci za ljudska prava. No, prava istina je da je u tom trenutku Bastille bila praktično prazna. U njoj se nalazilo samo sedam ljudi: četiri falsifikatora, dva ludaka i jedan plemić sklon seksualnim perverzijama. Bastille je zapravo bila relativno mala tvrđava u koju nikad nije moglo stati više od pedesetak zatvorenika – i to ako se jako štedjelo na prostoru.
Možda je najzanimljivije od svega to što je kralj prije svih ovih događaja već bio odlučio da sruši Bastillu i da na tom mjestu sagradi park, jer za postojanje tvrđave više nije bilo nikakve potrebe, a i njeno je održavanje bilo preskupo.
Međutim, narod ju je vidio kao simbol kraljeve tiranije, da li zato što im je rečeno da je ona simbol kraljeve tiranije ili zato što je objektivno bila simbol kraljeve tiranije, teško je danas reći.
Narod je osvojio Bastilju nakon borbe koja je trajala nekoliko sati. U jurišu na Bastillu poginulo je 98 napadača i samo jedan branilac. Upravnik Bastilje je zarobljen, teško pretučen, glava mu je odsječena testerom i nabodena na kolac koji je nošen ulicama.
Nije istina da je nalet pobješnjele rulje doveo do rušenja zidova Bastilje. Tvrđavu do kraja srušio profesionalni tim za demoliranje, puna četiri mjeseca nakon revolucionarnih zbivanja.
I konačno, zanimljivo je spomenuti da sam kralj, Luj XVI, nije uopće bio svjestan prave opasnosti koja se sprema. Na dan opsade Bastille bio je u lovu, a u svoj dnevnik kojeg je svakodnevno vodio i u koji je ubilježavao svoja opažanja o zbivanjima toga dana upisao je svega jednu riječ – „Ništa“.
