PODZEMNI GRAD ALEKSANDRA I KARAĐORĐEVIĆA
Objekat “Podzemni grad Aleksandra I Karađorđevića” u Malom Zvorniku je kulturno–historijski spomenik iz vremena Kraljevine Jugoslavije. Građen je od 1931. do 1934. godine, po nalogu kralja Aleksandra I Karađorđevića, kao sklonište za smještaj članova dinastije i Vlade u slučaju rata. Gradnja je obustavljena nakon atentata na kralja Aleksandra 9. oktobra 1934.
Nalazi se u samom centru Malog Zvornika, u dubini strme stijene, na površini od oko 5000 m2, od čega je 3000 m2 korisnog prostora. Sastoji se od 75 prostorija i hodnika, u dužini oko 1,5 km. Prostor predstavlja ostatke kompleksa u kojem su bili kraljevi apartmani, kabineti, sale, spavaonice za gardu, biblioteka, kapela sa oltarskim prostorom, kraljevska česma…
Prostorije iskopane u kamenu bile su predviđene za kraljevo ratno komandno mjesto i duži boravak većeg broja ljudi pod zemljom, u slučaju ratnih okolnosti. Prirodno šuplje stijene predstavljale su osnov za početak gradnje objekta, koja je vršena u strogoj tajnosti, pa pisanih podataka o njemu gotovo da nema.
Nakon ubistva kralja Aleksandra u Marseju 1934. posao je prekinut, a to tada je urađeno oko dvije trećine skloništa.
Podzemni grad su kopali osuđenici iz cijele zemlje, dovođeni i odvođeni noću, kako ne bi znali gdje se nalaze i šta grade.
Poznato je da je objekat građen pod šifrom “Kamena devojka”. Za postajanje objekta znali su samo odabrani, najviši predstavnici vlasti – kralj, predsjednik Vlade, načelnik Vrhovne komande.
Objekat je korišten samo jednom, od 9. do 12. aprila 1941. godine, kada je prije bijega iz zemlje, svoju posljednje dane u Jugoslaviji, u nedovršenom skolinštu, proveo mladi kralj Petar II Karađorđević.
U okviru kompleksa nalazi se i prostorija gdje je održana posljednja sjednica Vlade Kraljevine Jugoslavije, 10. na 11. april 1941. godine.
Građevina ima 12 ulaza sa teškim metalnim vratima i ventilacione otvore, zahvaljujući kojima je temperatura unutar njega uvek stabilna i iznosi od 14 do 16 stepeni Celzijusa.
Za vrijeme Drugog svjetskog rata objekat su koristili pripadnici tajne njemačke policije – Gestapo. Nije poznato ko je koristio objekat za vrijeme Titove Jugoslavije.
Objekat je veoma očuvan i autentičan. Nalazi se nedaleko od željeznog mosta koji preko Drine povezuje Zvornik i Mali Zvornik a kojeg je 1929. podigao kralj Aleksandar I Karađorđević po kojem most danas nosi ime.
