RIMSKE TRKE DVOKOLICA – najplaćeniji sport u historiji
Prema Forbesu najgledaiji sportista savremenog doba je bivša superzvijezda Chicago Bullsa, Michael Jordan, najviše plaćeni sportista, koji je tokom svog života zaradio oko 1,7 milijardi dolara.
Međutim, historičar Peter Struck sa Univerziteta u Pensilvaniji tvrdi da se najgledaniji sportista svih vremena nije čak ni takmičio u ovom milenijumu. Prema dr. Strucku, vozač dvokolica iz starog Rima, Gaius Appuleius Diocles, sakupio je bogatstvo od 35.863.120 sestercija – što bi danas iznosilo 15 milijardi dolara.
Utrke dvokolica sežu barem u 6. vijek stare ere i to je bio najpopularniji sport u Rimu. Glavni centar trka dvokolica bio je Circus Maximus, ogroman, ovalni stadion koji je mogao da primi više od 200.000 gledalaca. Vozači dvokolica obično su bili robovi ili iz siromašnih sredina, ali ako su bili uspješni, uskoro bi mogli zaraditi dovoljno novca da kupe svoju slobodu a u nekim slučajevima bi mogli postati vrlo bogati.
Postojale su četiri rimska trkačka tima ili štale. Ovi timovi su bili poznati po bojama koje su nosili njihovi vozači – Plavi tim, Crveni tim, Bijeli tim i Zeleni tim, boje inspirisane sa četiri godišnja doba. Svaka ekipa je imala do tri dvokolice u trci i često bi međusobno sarađivali protiv drugih timova. Baš kao i u današnjim sportovima, trkačima dvokolica je bilo dozvoljeno da naprave transfer u drugi tim.
Uobičajeni broj konja vezanih za kola bio je četiri (četveropreg), ali bilo je i dvoprega, troprega pa čak i šesto i sedmoprega. Vozači dvokolica koji su učestvovali u trkama sa upregnutih šest i sedam konja zarađivali su mnogo više novca od ostalih.
Očigledno, Gaj Appuleius Diocles, koji je bio najbolji vozač u starom Rimu, često je učestvovao u šest i sedam konjskih kola. Njegove kolege su mu prilikom odlaska u penziju 146. godine nove ere podigli monumentalni natpis u Rimu na kojem je posalo da u dobi od 42 godine, 7 mjeseci i 23 dana, u penziju odlazi kao “šampion svih vozača”.
Gaj Appuleius Diocles je rođen u Lusitaniji (današnji Portugal i dio Španije) u 2. vijeku nove ere. Počeo je da se trka u ranoj mladosti i ubrzo je stigao u Rim gde je počela njegova 24-godišnja karijera, koja mu je donijela bogatstvo, slavu i priznanje širom imperije.
Počeo je da vozi za Bijeli tim a kada je imao 24 godine prešao je u Zeleni tim. Samo tri godine kasnije prešao je ponovo, ovaj put u manje popularni Crveni tim i ostao tamo do kraja karijere. Najvjerovatnije je prešao u Crveni tim za slavu i novac, baš kao i danas.
Gaj Diocles bio selektivan u svom izboru utrka i doslovno je išao za zaradom. Oborio je rekorde mnogih poznatih prethodnika pobijedivši u 1462 od svojih 4257 utrka, ali nije bio ni blizu 3559 pobjeda Pompeja Musklosa, ili 2048 Flavija Skorpusa, oba vozača Zelenog tima.
Njegova ukupna zarada bila je pet puta veća od zarade najviše plaćenih provincijalnih guvernera u tom periodu – dovoljna da obezbjedi ishranu grada Rim za jednu godinu.
Utrke dvokolica su bile opasan sport i mnogi su kočijaši umrli prilično mladi, no to nije bio slučaj sa Gajom Appuleiusom Dioclesom koji je bio dovoljno sratan, ili možda dovoljno dobar da mirno umre u malom italijanskom gradu Praenesteu.
