SRPSKO OSVAJANJE MAKEDONIJE U PRVOM BALKANSKOM RATU
Bitkom kod Bitolja (16-19. novembar 1912.) srpska vojska okončala petstogodišnje prisustvo osmanlija na ovom prostoru i time Makedoniju pripojila Kraljevini Srbiji.
Tokom Prvog Balkanskog rata Srbija, Crna Gora, Bugarska i Grčka su se udružile i i preuzele kontrolu nad velikom teritorijom koja je bila pod osmanskom okupacijom.
Nakon zauzimanja Sandžaka, Srpska vojska je pobijedila Osmansku vojsku kod Kumanova nakon čega je zauzela Kosovo i Skoplje i nastavila prodor prema Prilepu i Kičevu. Najvažnija odstupnica Osmanske vojske u pravcu Albanije bio je put Bitolj–Resen. Pred početak bitke su imali oko 35.000 ljudi, od kojih 28.000 do 30.000 boraca. Srpska I armija imala je oko 68.000 vojnika.
Plan Srpske I armije bio je: izvršiti napad pravcem Veles—Prilep, tjerajući neprijatelja uglavnom na jug, odakle je nastupala grčka vojska, i presijecajući zapadnu odstupnicu Osmanlija na Resen. Poslije skoro četvorodnevnih teških borbi, 19. novembra, srpska pješadija ušla je u Bitolj
Srpska Prva armija, kojom je komandovao general Petar Bojović, bila je najveća po broju i snazi i vodila je većinu bitaka u Prvom balkanskom ratu, tako da su neki željeli da Prva armija nastavi da napreduje niz vardarsku dolinu do Soluna. Načelnik Štaba Vrhovne komande vojvoda Radomir Putnik je to odbio, svjestan da Austro-ugarska neće prihvatiti srpski izlazak na more. Pošto su Bugari i Grci već bili u Solunu, pojavljivanje srpskih snaga u Solunu bi samo još više zamrsilo već složenu situaciju.
Uskoro je izbio Drugi Balkanski rat, gdje su Srbija i Bugarska došle u sukob oko toga kako podijeliti osvojene makedonske teritorije. Bugarska je poražena i morala je odustati od većine svojih zahtjeva.
