TRADICIJA PEKARA U BOSNI I HERCEGOVINI
Hljeb se u Bosni jede uz svaki obrok. I to je jednostavno kulturološka stvar. Poželjna je posjeta pekari svaki dan, da bi se uz pomenute obroke jeo svjež, hrskav i mirisan hljeb.
Teško je naći podatke o tome kada su se počele otvarati prve pekare u Bosni i Hercegovini. Vjerovatno su sa dolaskom osmanske vlasti uspostavljne i prve javne pekare kao neizostavan dio javnih kuhinja – imareta. Tako je skoro svaka druga mahala imala svog ekmekčiju (pekara). No, i pored njihovog velikog broja, rijetkost je bila da u jednoj cjelini budu mlin, pekara i imaret. Takva, zaokružena kompozicija mogla se vidjeti jedino na sarajevskoj Bentbaši.
Ekmekčije bi najviše zarađivale tokom ramazana, kada su se pekli samuni kao nezamjenjivo pecivo na iftarskoj sofri. Zna se da je sarajevski somun jedinstven, a nastao je u Gazi Husrev-begovom imaretu kao hljeb za sirotinju i putnike. Dio njegove jedinstvenosti je i u čurekotu, kojim se posipa. Po somunu se počeo stavljati zbog preporuke poslanika Muhammeda, a. s., koji je za čurekot rekao da je u njemu lijek za svaku bolest osim za smrt.
Do upada Eugena Savojskog i njegovog pretvaranja Sarajeva u zgarište, u Sarajevu je bilo pedesetak pekara. Interesantno je spomenuti da su tadašnje peći rađene od ćerpiča i obično su bile manje visine i jajastog oblika.
Njemački arheolog Emil Braun spominje podatak da je 1923. godine u Bosni i Hercegovini bilo između 900 i 1000 pekara, dok je u Sarajevu bilo između 180 i 200 pekara, te napominje da su male pekare dominantne u svim balkanskim državama.
Pekare su izgledale tako da su pekarske peći bile otvorene prema ulici te na taj način mirisom i izgledom hljeba mamile kupce.
Dolaskom austro-ugarske vlasti počinju sa radom velike pekare, te se prodaja peciva i hljeba prebacuje u prodavnice, a pekarske peći se sklanjaju u zatvorene prostorije daleko od očiju javnosti
Bogata je bila pekarska ponuda: samun, pogača, paklama, kaplama,hljeb- tepsijaš, štruca, simit,đevrek, čahija, bosman….
Vječita je prepirka građana Sarajeva gdje je najbolji somun, ali najviše se prepire oko pekare Alifakovac, Nafaka, Poričanin…
Prema historijskim izvorima najstarija Tuzlanska pekara koja radi u kontinuitetu je pekarska radnja porodice Hukić. Miris koji je dopirao iz stare krušne peći, pekare Mujage Hukića širio se Tuzlom još od 189. godine. Druga najznačajnija tuzlanska pekara je bila ona koju je 1939. godine u blizini tuzlanskog mosta sa kipovima otvorio Muharem Kabil i čija tradicija traje već preko 80 godina.
Pekara Kraljevac u Visokom još od 1912. godine proizvodi hljeb prema istoj recepturi.Stalne mušterije cijene tradicionalni način proizvodnje hljeba i peciva.
