VIDOVDANSKI USTAV – „Turski paragraf“ za cjelovitu Bosnu i Hercegovinu
Vidovdanski ustav, prvi ustav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, izglasan je na Vidovdan 28. juna 1921. godine. Ustavne odredbe su državu definisale kao unitarnu državu jednog naroda sastavljenog od tri plemena (Srbi, Hrvati i Slovenci), a kao službeni jezik uvele srpsko-hrvatsko-slovenački.
Po ustavu jugoslavenska država je ustavna, parlamentarna i nasljedna monarhija. Unutarnje uređenje države strogo je centralističko. Centralizam je posebno istaknut jedinstvenim teritorijem na kojem se ukidaju historijski i etnički entiteti i uspostavljaju 33 oblasti.
Ustav je također dao široke ovlasti kralju kao poglavaru države, koji je dijelio i zakonodavnu vlast s jednodomnom Narodnom skupštinom. Poslanike Narodne skupštine su mogli birati samo muškarci iznad određenog starosnog cenzusa.
Ustav je odredio da se oblasti formiraju na osnovu prirodnih, socijalnih i ekonomskih prilika, a mogle su imati najviše 800.000 stanovnika. Ustanovljena je mjesna, općinska, sreska i oblasna samouprava.
Vjeruje se da Ustav ne bi bio donesen da u posljednji trenutak vođa radikala Nikola Pašić nije postigao dogovor s vodećim bošnjačkim političarem Mehmedom Spahom oko toga da teritorija Bosne i Hercegovine ostane kompaktna, odnosno da njeni dotadašnji okruzi iz habsburškog doba budu jednostavno preimenovani u nove oblasti Kraljevine SHS. Odredba kojom je to postignuto nazivao se „turskim paragrafom“.
“Turski paragraf” je narodni naziv za dio Ustava Kraljevine SHS, konkretno član 135 istog, koji je odredio da 6 regija na koje je unutrašnjim uređenjem bila podijeljena Bosna i Hercegovina, ostanu jedini u svojim nepromijenjenim granicama! To je rezultat aktivnog učestvovanja Jugoslavenske Muslimanske Organizacije i njenog predsjednika Mehmeda Spahe u radu Vlade u kojoj je bio dugogodišnji ministar, jer se bez njihovih glasova nije mogao ni izglasati Vidovski Ustav 1921.g. “Turski paragraf” je eklatantan primjer izuzetno mudro vođene politike u posebno teškim okolnostima!
Vidovdanski ustav ukinut je jednostranim kraljevim aktom 6. januara 1929, kada je uvedena tzv. Šestojanuarska diktatura.
