BRITANSKO CARSTVO – carstvo u kojem sunce nikada ne zalazi
Za vrijeme Britanskog carstva, u 16. i 17. vijeku, Britanija je bila najveća država u istoriji i najveća svjetska sila. Do 1922. godine, Britansko carstvo brojalo je 458 miliona stanovnika, što je bila petina svjetske populacije, a pokrivalo više od 33 miliona km², odnosno četvrtinu Zemaljske kugle. Kao posljedica toga, engleski jezik i britanska kultura proširili su se širom svijeta.
Britanske kolonije nalazile su se u Africi i Sjevernoj Americi, a Indija, cijela Australija i Novi Zeland bile su britanske kolonije. Na vrhuncu moći, za Britansko carstvo govorilo se kako je “carstvo u kojem Sunce nikada ne zalazi” s obzirom da je zbog raširenosti kolonija cijelim svijetom sunce sijalo barem na jednom dijelu britanskog teritorija.
Od oko 200 zemalja koliko u svijetu postoji, samo u 22 nikada nisu kročile britanske trupe. Najranija invazija sa Britanskih ostrva izvršena je na kraju 2. vijeka nove ere, na sjevernu Francusku, a među manje poznatima iz novije historije je invazija na Island 1940. godine, kada je ova zemlja kao neutralna odbila da uđe u rat.
Međutim, u „carstvu u kojem Sunce nikada ne zalazi“ počinjeni su brojni zločini. Britanski kolonijalizam odgovoran je za neke od najvećih zločina u istoriji čime je prouzrokovao neke od najtežih problema današnjeg svijeta, među kojima se ističu Irak, odnosi Indije i Pakistana, Srednji istok, kao i Afrika.
U masakru u Amritsaru 1919. godine, u Indiji, za manje od deset minuta, britanski vojnici ubili su oko 1.000 ljudi. Pukovnik Reginald Dyer koji je naredio pojkolj, u Britaniji je smatran herojem.
Kada je Indija 1946. dobila nezavisnost od Britanskog carstva, na površinu je isplivao veliki jaz između hindusa i muslimana koji je sljedeće godine rezultirao podjelom na Indiju i Pakistan. UNHCR pretpostavlja da je oko 14 miliona ljudi napustilo svoje domove, što je jedna od najvećih ljudskih migracija u historiji. Oko milion ljudi je izgubilo živote u međureligijskom nasilju.
Između 12 i 29 miliona Indijaca umrlo je od gladi dok su bili pod kontrolom Britanskog carstva. Oko 4 miliona ljudi umrlo je od gladi 1943. godine u Bengalu, dok je Vinston Čerčil preusmjeravao hranu britanskim vojnicima i zemljama poput Grčke. Govoreći o gladi u Bengalu Čerčil je rekao: ”Mrzim Indijce. Oni su životinjski ljudi sa životinjskom religijom. Glad je njihova vlastita krivica jer se množe kao zečevi”.
U Afganistanu, Britanija je odigrala neslavnu ulogu, a na Srednjem istoku britanski kolonizatori ugurali su tri sukobljena plemena u granice Iraka, koje su nacrtane u Londonu. U palestinsko-izraelskom sukobu, značajnu ulogu odigrala je politička dvoličnost britanskih kolonijalista, koji su u isto vrijeme davali suprotna obećanja Palestincima i Izraelcima.
U Rodeziji, današnjem Zimbabveu, Britanci su otimali zemlju domorocima i pljačkali rudnike dijamanata. Ustanak plemena Mau Mau protiv britanske okupacije u Keniji, između 1952. i 1960. godine, završen je pobjedom Britanaca koji su pobili između 20.000 i 100.000 ljudi.
Šezdesestih godina, Britanija je odbila predati dokumenta o zločinima bivšim kolonijama, tvrdeći kako su vlasništvo britanske vlade, dok su mnogi dokumenti o počinjenim zločinima uništeni. Među uništenim dokumentima nalaze se detalji o gušenju pobune Mau Mau naroda i njihovom mučenju i ubijanju u britanskim zatvorima. Također, nedostaju podaci o ubistvima nenaoružanih seljaka u Maleziji 1948. godine.
Tokom 20. vijeka većina britanskih kolonija stiču nezavisnost. No velika većina njih postale su članicom Komonvelta. U 16 članica Komonvelta na čelu države je britanska kraljica, a 14 članica je pod britanskom suverenošću.
