ZAR I TI, SINE BRUTE?
Jedna od najpoznatijih rečenica u historiji čovječanstva danas je često upotrebljavana fraza kojom ukazujemo na nečiju neočekivanu izdaju, a pripisuje se slavnom Rimljaninu. Je li Gaj Julije Cezar zaista izgovorio ove riječi na martovske Ide 44. godine stare ere?
Za to što danas vjerujemo da je ove riječi izgovorio Cezar kriv je Vilijam Šekspir, koji je u svojoj drami „Julije Cezar“ ove riječi pripisao Cezaru kao književnom liku.
O tome da je Brut iznevjerio svog prijatelja Cezara pisali su brojni njihovi savremenici i historičari. Naime, Brut se uključio u zavjeru protiv slavnog vojskovođe i vladara nezadovoljan načinom na koji je on vladao Rimom. Urotnike koji su sebi dali ime „Liberatores“ (Osloboditelji) su vodili različiti motivi, ali im je glavni bilo republikansko uvjerenje, odnosno bojazan da bi Cezar, koji je nedugo prije toga u građanskom ratu preuzeo svu vlast nad rimskom državom, mogao sebe proglasiti kraljem i tako ukinuti Republiku.
Advokat i književnik Gaj Svetonije Trankvil zapisao je da su svjedoci tvrdili da je Cezar tada izgovorio: „Kai su, teknon?“ („I ti, dijete?“), ali on i Plutarh, uprkos ovim tvrdnjama, smatraju da Cezar u tom trenutku nije rekao ništa. Jer, ipak je ubijen sa 23 uboda nožem. Ljekar je kasnije utvrdio da je samo jedan od uboda bio smrtonosan.
Nakon Cezarovog ubistva stvoren je drugi trijumvirat između Marka Antonija, Oktavijana i Marka Emilija Lepida. Kada su se trijumviri obračunali s Cezarovim ubicama (u roku od tri godine svi su ili ubijeni ili počinili samoubistvo) izbio je novi građanski rat između Oktavijana s jedne i Marka Antonija i Kleopatre s druge strane. Pobjedom u pomorskoj bitci kod Akcija, 31. godine stare ere., Oktavijan je ostao jedini vladar a od 27. godine stare ere i službeno prvi Rimski imperator Cezar August.
